De V2

Vanaf 1943 moest Nazie – Duitsland steeds meer militaire verliezen incasseren en aan verschillende fronten raakte zij aan de verliezende hand. Genoodzaakt door schaarste aan grondstoffen door voordurende bombardementen op steden en industrie was Duitsland genoodzaakt nieuwe wapensystemen te ontwikkelen die de afgelopen achterstand op de geallieerde ongedaan moesten maken. Het Duitse opperbevel was er van overtuigd nieuwe een nieuw “superwaffe” de oorlogskansen alsnog in het voordeel van het Derde rijk konden doen keren. Dergelijke nieuwe wapensystemen waren bijvoorbeeld de V1- en de V2 – raketten. De raketten konden grote afstanden afleggen en grote schade aanrichten. De ‘v’ stond voor “vergeltung” (vergelding).

De V2 in test uitvoering.

De V1 werd al begin 40-er jaren ontwikkeld en halverwege de oorlog al op Londen afgevuurd. Het wapen was echter onnauwkeurig en slechts zo’n 25% van de afgevuurde V1’s bereikte daadwerkelijk hun doel.

 

De V2 en werd door de Nazi – propaganda geïntroduceerd als het antwoord op de massale geallieerde bombardementen van Duitse steden. Het was een raket van 12.700 kilo. Bij lancering stuwde de raketmotor de V2 in 65 seconden op een hoogte van 86 t/m 93 kilometer. Daarna stopte de motor en in een vrije val viel de raket terug naar aarde. Middels een voor die tijd geavanceerd besturingssysteem kon de raket boven het doel gebracht worden. Echt nauwkeurig was het wapen niet: het had een afwijking van 7 – 17 kilometer ten opzichte vanaf het vooraf bepaalde inslagpunt.

Aanvankelijk was het de bedoeling om deze raketten vanaf 4 lanceerbases in Frankrijk op Groot – Brittannië af te vuren. Daartoe werden in 1943 enorme bunkers gebouwd maar de bouwplaatsen werden door de geallieerden luchtverkenningen ontdekt. Door de daarop volgende zware bombardementen konden deze bunkers niet in gebruik genomen worden en besloot de Duitse opperbevel de raketten vanaf een mobiele lanceerplatforms af te vuren. De eerste operationele V2 werd op 7 september 1944 vanuit St. Vith gelanceerd door de Lehr- und Versuchsbatterie 444 (Gruppe Nord). Het doel was Parijs. Op 10 september verliet de eenheid haar posities om deel te gaan nemen aan een offensief tegen Londen. Nieuwe posities: de Walcherse kust en vanuit Den – Haag zou het eerste V2 – offensief tegen Groot – Brittannië beginnen.

De V2 in Zeeland

Een V2 in test uitvoering

In de nacht van 10 op 11 september 1944 verplaatste de Lehr- und Versuchsbatterie 444 zich van St. Vith naar Walcheren. De verplaatsing vond ’s nachts plaats om ontdekking en aanvallen van vijandelijke gevechtsvliegtuigen tegen te vermijden. Overigens werd door de Duitsers toen al gebruik gemaakt van infrarood – nachtzichtapparatuur. De voorzichtigheid van de Duitsers was geen overbodige maatregel omdat na de eerste V2 – lancering de geallieerden een luchtoffensief starten op de vermoedelijke aanvoerlijnen en verzorgingslocaties van de V – wapens in Nederland. Ondanks 600 aanvallen van jachtbommenwerpers in 5 weken tijd leidde het luchtoffensief niet tot een verzwakking van het V2 offensief op London. Goede camouflage en een strakke ‘hit – and – run’ tactiek van de Duitse lanceereenheden in combinatie met goede geheimhouding droegen daar voor een bepalend deel aan bij.

Vanwege de noodzakelijke en strikt doorgevoerde camouflage was lancering vanuit een bosrijke omgeving een vereiste. Daarnaast beperkte een bosrijke tevens de windgevoeligheid van de raket tijdens de lancering. Zodoende viel ook in Zeeland het oog van de Duitsers op 2 bosrijke locaties voor de lancering van de V2’s geschikt waren. De eerste locaties was Serooskerke (Walcheren). Op 16 september 1944 om 7.32 vond vanuit daar gelegen park dat gehoorde bij het buitenhuis “vrederust” de eerste lancering plaats. De verticaal opstijgende V2 bereikte een hoogte van 97 kilometer waarna deze terugkeerde naar de aarde en op het 260 kilometer veder liggende London terecht kwam. Lancering en inslag vonden binnen 5 minuten plaats. De lancering van een V2 was tot 50 kilometer in de omtrek waarneembaar. Dat de lancering een indrukwekkende ervaring moet zijn geweest blijkt wel uit de getuigen verslagen van de burgers en de op Walcheren gelegerde Duitse troepen van de kustverdediging, zij hebben de lancering als een oorverdovende, nog nooit meegemaakte maar bovenal angstaanjagende gebeurtenis ervaren.

 

In totaal werden tijdens de eerste V2 offensief op Londen (10 t/m 18 september) 35 V2’s op deze stad afgevuurd. 27 daarvan bereikten Engeland, 8 daarvan vielen binnen een straal van 12 kilometer binnen een straal van het centrum van London en 4 exemplaren ontplofte in de lucht. Vanuit Serooskerke hebben 6 lanceringen plaatsgevonden, waarvan de 4e gelanceerde raket boven zee ontplofte.

Een V2 lancering, Imperial war museums
Een zeegezicht op Walcheren met links op de horizon de vuurtoren van West – Kapelle en een net uit Serooskerke afgeschoten V2 raket richting Londen. Stephen Bone 1944. ©Imperial war museums.

De terugtrekking

Ook Domburg stond gepland als lanceerlocatie. Aanvankelijk werd er door de Duitsers namelijk vanuit gegaan dat zij met hun V2’s op de Walcherse bodem zouden blijven, in ieder geval zolang de aanvoer van raketten mogelijk was. Ook aanvoer vanuit zee werd daarbij ter sprake gebracht hoewel vanwege de lange tijdsduur, afhankelijk van de weersomstandigheden en vijandelijke luchtactiviteit men zolang mogelijk trachtte over land in de bevoorrading van nieuwe raketten te voorzien. Operatie Market Garden leidde echter tot een voortijdige terugtrekking van de Duitse V2 – eenheid van Walcheren. Een doel van Market Garden was onder ander het afsnijden van de aanvoerroutes van de V2 – raketten vanuit Duitsland naar en de in West – Nederland gelegen V2 – lanceerposities om deze zodoende uit te schakelen. Het Oberkommando der Wehrmacht onderkende echter het gevaar en besloot alle lanceerbatterijen voortijdig naar Duitsland terug te trekken. Zodoende is Domburg niet als lanceerlocatie betrokken.

Een Meiller – wagen
Een Meiller – wagen.

De terugtrekking van Lehr- en Versuchsbatterie 444 vanuit Serooskerke was om verschillende redenen niet eenvoudig. De eenheid uit 2 Schieβ – Zug (lanceersecties) met 125 man. Per Zug nog tal van voertuigen waaronder 5 zware vrachtwagens, Meiller – wagens, 5 tankwagens voor vloeibare zuurstof, alcohol en andere brandbare stoffen en panzer voertuigen voor de vuurleiding. De eenheid stond bovendien in inmiddels geünieerd frontgebied wat de bewegelijkheidernstig belemmerde. Bovendien hadden de geallieerden overweldigend luchtoverwicht wat het risico op ontdekking en uitschakeling sterk deed toenemen. Waarschijnlijk is om die redenen besloten de terugtocht uiteindelijk per schip over het water te laten verlopen. De terugtocht van de ‘Walcherse’ V2 – eenheid vond in alle geheimhouding plaats. Zelf de voor het transport over water verantwoordelijke functionaris van de Sicherungs Division was niet bekend wat het scheepskonvooi moest transporteren.

 

Op 19 september 1944 om 13.00 precies voer het konvooi uiteindelijk de haven van Dordrecht binnen. Na ontscheping is Lehr- en Versuchsbatterie 444 opnieuw ontplooid. Op 24 september vuurde zij vanuit daar opnieuw V2’s af op Engeland.

Terug naar: